GESCHIEDENIS
De geschiedenis van Spanje als wijnland begint al 2000 jaar vóór Christus. De Feniciërs hebben al duidelijke sporen van wijnbouw achtergelaten.  De Grieken hebben in de 8^e eeuw v. Chr. systematisch wijnbergen aangelegd. De stichting van de stad Ampurias (in de huidige provincie Girona) werd gezien als verspreidingspunt voor de Vitis vinifera en de basis voor het huidige Noord-Catalaanse wijngebied Empordá-Costa Brava, wat daarmee een van de oudste wijngebieden is. Restanten van de wijninstallaties die gebruikt werden vindt men in Catalonië, Navarra, La Rioja en Valdepeñas. In rotskuipen werd de pulp vergist, waarna men de vloeistof via afvoergoten in de bodem naar kleivaten liet stromen. De Romeinen hebben daarna de wijnbouw geïndustrialiseerd en de wijn die in Spanje gemaakt werd verspreid over het Middellandse Zeegebied. Na de val van het Romeinse én het West Gotische Rijk duldden de Arabische veroveraars de wijnbouw, maar breidden het niet uit. Het werd wél gedestilleerd voor medicinale doeleinden. Alle schermutselingen in de eeuwen daarna hebben de wijnbouw niet kunnen verwoesten. In de 16^e eeuw  hebben Jerez en Málaga zich ontwikkeld tot belangrijke wijngebieden met buitenlandse markten. Buitenlandse kooplieden vestigden zich in Sanlúca de Barrameda, aangelokt door belastingvoordelen. Sack of saca, Spaans voor exportwaar, was de favoriete drank aan het Engelse hof. De volgende grote opleving was het einde van de 18^e met de oprichting van grote huizen als Osborne en Garvey.

Ondertussen hadden wijngebieden in Castilië zoals rond Medina del Campo het toppunt van hun roem bereikt. Er waren in de stad wel tot 500 bodega’s. Midden 19^e eeuw werd in Rioja de basis gelegd voor de moderne Spaanse wijnbouw. In 1850 werd door Luciano de Murrietta de eerste moderne rioja met barrique-opvoeding gemaakt en werd de basis gelegd voor een imponerend succes verhaal. In 1872  richtte José Raventos het cava-bedriif Codorníu op. Na 1930 ontstonden de eerste DO gebieden; Jerez in 1935, Málaga in 1937 en in 1945 Montilla –Moriles. Voor Rioja werden al in de jaren ’20 regelingen getroffen, maar Denominación de Origen in de huidige zin werd het pas in 1947. De burgeroorlog heeft de wijneconomie lam gelegd. Door oprichting van coöperaties probeerde men de problemen het hoofd te bieden en de reusachtige massa’s druiven rendabeler te verwerken. Zij beheersen nog steeds het grootste gedeelte van de Spaanse druiven en wijnmarkt. Het is goed om erbij stil te staan dat een kleine middenlaag zelf zijn wijn op de markt brengt. Grote wijnbouwbedrijven, de klassieke bodega’s, hebben zelf weinig eigen bouwgrond maar betrekken druiven of jonge wijn bij contractgebonden wijnboeren. Zij zorgen vervolgens vooral voor de houtopvoeding en flesrijping. De coöperaties waren vooral bezig met het maken van jonge, ongecompliceerde wijn. Tegenwoordig vervagen de contouren.

Vele wijnbouwers hebben zich ontworsteld aan de afhankelijkheid van groten; mede aan hen is de verhoogde kwaliteit van Spaanse wijn te danken. Het chateau-concept is ook relatief nieuw voor Spanje. Producenten die wijn bereiden voornamelijk uit eigen oogst en met oog voor het terroir.

 

<>THEORIE
Spanje heeft het grootste wijnbouwoppervlak én is behoorlijk bergachtig. Toch wordt op 1 hectare minder wijn geproduceerd dan in andere West-Europese landen. Dit komt door de droogte wat intensieve aanplant onmogelijk maakt. Daarnaast heeft men in de gebergten vaak last van vorst in het voorjaar. Maar een stok die moet vechten levert goede kwaliteit druiven. In de jaren ’80 en ’90 is veel aandacht geweest voor de verbetering van kwaliteit door moderniseren en herstructureren. De hoeveelheid DO’s is in die jaren met ruim 20 nieuwe gebieden uitgebreid. Dankzij die regels zijn onder andere vergeten traditionele druivenrassen voor verdwijning behoed gebleven. 

Er groeien in Spanje zo rond de 600 verschillende druivenrassen. 15 hoofdvariëteiten zijn zuiver Spaans; ze beslaan 75% van de wijnbouwgronden. Ze heten vaak van gebied naar gebied anders, maar maken er ook door de klimaat- en bodem-

omstandigheden andere wijn.

Tempranillo: tonen van kers, framboos en braam en tannines die geschikt zijn voor het opvoeden op eiken vaten. Het is de belangrijkste druif voor La Rioja, Ribera del Duero, Valdepeñas en ook in de Penedés.

Garnacha tinta is de meest aangeplante rode druif van Spanje. Hij geeft mooie vruchttonen en krachtige kruidenaccenten en heeft een neiging tot oxidatie Hij is erg geschikt voor het maken van rosado’s.

Andere belangrijke autochtone rassen zijn: Cariñena, Graciano, Tinto de Toro, Mencia, Monastrell en Bobal. De laatste 3 hebben ook een neiging tot oxidatie en zijn daardoor minder geschikt voor opvoeding op eiken vaten. Maar met aandacht en oude stokken die extra tannine leveren behaalt men ook met deze rassen goede resultaten.

Van de witte druiven zijn vooral de uit Galicië afkomstige Albariño en de Verdejo die oorspronkelijk uit de Rueda komt beroemd om hun uitgesproken karakter. De Albariño heeft uitgesproken fruitaroma’s van abrikozen, kiwi en maracuja. Hij is afkomstig uit het uiterste noordwesten en bekend van de DO Rías Baixas. De Verdejo heeft een goed zuur- en glycerinegehalte en terughoudende citrusaroma’s. Het mineralige en het kruidige van anijs en noot geeft hem een eigen karakter. In de DO Rueda is hij de belangrijkste soort. Het meeste aangeplant is de Airén die uit la Mancha komt en neutrale, jonge wijnen geeft. De Viura, ook wel Macabeo genoemd, levert toegankelijke bloemige en frisfruitige wijnen en wordt onder andere voor cava gebruikt. Hij groeit ook in la Rioja, Navarra, in Costers del Segre in Lerida en de DO Ribera del Guardiana, een redelijke nieuwe DO.

In deze rij hoort natuurlijk ook de Palomino thuis, de druif die de Jerez en Mantanilla wijnen levert. De Pedro Ximenes levert de zoete wijnen uit het Montilla-Moriles gebied. Málaga wordt ten dele gemaakt met in de zon gedroogde Moscateldruiven, de Muscat d’alexandria, terwijl de Muskateller een kleinere druif heeft en een delicater, eleganter karakter geeft aan de moscatelwijnen uit Navarra.

 

Gebruikte boeken:

Drankenkennis – deel 1

Wijn – André Dominé