GESCHIEDENIS

In 1488 rondde een Portugees, Bartolomeu Dias, de zuidpunt van Afrika. De Portugese koning noemde het Cabo de Boa Esperance, Kaap de Goede Hoop. Sir Francis Drake beschreef in 1580 de Kaap als de mooiste die hij op zijn reizen had gezien in de wereld. In 1652 ging een groep Nederlandse huursoldaten onder aanvoering van Jan van Riebeeck aan land om er in opdracht van het VOC een tussenstation op de specerijenroute te vestigen. Zij moesten voor de schepen zorgen voor verse producten, water en wijn. Jan van Riebeeck  was voormalig scheepsarts en liet al snel druivenstekjes uit Europa komen. Wijn werd gezien als middel tegen scheurbuik. In 1657 kregen 49 officieren na beëindiging van hun contract hun vrijheid én een stuk grond tot 50 hectare aan de Amstelrivier. Als de druiven van Jan van Riebeeck het goed doen worden deze nieuwe landeigenaren aangestoken en planten druiven. Een aantal Duitsers landden er ook en trokken naar Rondebosch en Constantia. Op 2 februari 1657 wordt de eerste wijn geperst, waarschijnlijk van Muscat de Frontignan en Palomino. De hanepoot was nog niet rijp. De resultaten waren bemoedigend. Simon van der Stal arriveerde in 1679 en was de nieuwe commandant. Hij begon slagvaardig met het uitvaardigen van verordeningen om wijnboeren te dwingen (onder bedreiging van fikse straffen) om hun druiven rijp te oogsten en in schone vaten en kelders te laten gisten. Hij stichtte de stad Stellenbosch. Officieel mochten mensen in dienst van de VOC geen bezit verwerven of handel drijven, maar Van der Stal wist voor zichzelf een uitzondering te bewerkstelligen. Hij kon zich in 1685 land toe-eigenen ten zuidoosten van de Kaap en noemde dit Constantia. Hij plantte voornamelijk Muscat de Frontignan  omdat dit een fijnere wijn geeft dan de Hanepoot. De wijnen van Constantia werden snel populair aan de hoven van Europa, onder andere de lievelingswijn van Napoleon.

De wijnbouw kreeg een impuls toen tussen 1688 en 1690 ongeveer 200 hugenoten uit Frankrijk werden opgenomen en met name in de huidige Franschhoek vallei worden ondergebracht. Zij namen kennis van wijnbouw mee. Hun nazaten spelen tot op heden een belangrijke rol in de Zuid-Afrikaanse wijnbouw. In de 17^e eeuw leverde de kolonie vooral met alcohol versterkte wijn en brandy aan de Engelsen. Gedurende 2 periodes heeft Engeland de Kaap bezet en uiteindelijk in 1814 toegewezen gekregen. Als de Engelsen hogere belastingen leggen op Franse wijnen rond 1825 begint de grote bloei van Afrikaanse wijn. Tot in 1885 de phylloxera de Kaap bereikt. Het begin van de 20^e eeuw was moeilijk. Er werd meer wijn gemaakt dan afgezet. In 1918 werd de Koöperatieve Wijnbouwers Vereniging opgericht, waarin al gauw 95 % van de wijnboeren zich organiseerde. Toen de KWV van de regering de volmacht kreeg om de prijs van brandewijn te bepalen kregen ze werkelijke macht. Deze maatregel had niet het effect op de markt wat verwacht werd. In 1940 droeg de regering aan de KWV de volledige controle over de wijnsector over. Zij beslisten over de prijzen, de toegestane opbrengst en beplanting, plantrecht, wijnbereiding, verwerking van overschotten en elke vorm van handel met wijn en brandewijn.

Tot 1992 werd gewerkt met quota én in die tijd werden de economische sancties opgeheven en de wijnbouw kreeg een nieuwe impuls. Er kwam steeds meer vraag naar dure maar goede wijnen. Ongeveer 4600 telers leveren aan ± 70 coöperatieve kelders. ± 100 wijngoederen en ongeveer 150 particuliere kelders bottelen zelf. Maar er is grote groei, dus deze cijfers kloppen waarschijnlijk niet meer.

 

THEORIE

Sinds 1973 is er een classificatiesysteem dat inhoudt dat een “Wine of Origin” bestaat  uit druiven van dat gebied en tenminste voor 75 % bestaat uit het druivenras dat op het etiket genoemd is én voor 75 % minimaal uit het genoemde oogstjaar.

ESTATE staat voor een wijngoed met 1 of meer farms dat druiven van eigen kweek gebruikt en moet vinificeren op eigen terrein.

WARD is een klein, exact beschreven wijnbouwgebied, bijvoorbeeld Constantia of Franschhoek.

DISTRICT is een groter aaneengesloten wijnbouwgebied, bijvoorbeeld Paarl of Stellenbosch.

REGION is een uitgestrekte wijnbouwzone bestaand uit verschillende districten of deeldistricten , bijvoorbeeld Breede Rivier Valley en Tulbagh.

 

De meest voorkomende druivenrassen in Zuid-Afrika zijn voor rood:

Cabernet Sauvignon,Cinsault, Shiraz, Pinotage ( kruising van Cinsault en Pinot Noir) en Tinta Barocca

Voor wit:

Clairette Blanche, Colombard, Muscat de Frontignan, Riesling, Steen (= Chenin Blanc), Palomino, Sauvignon blanc, Chardonnay en Sémillon.

 

Belangrijke wijngebieden

CONSTANTIA is de bakermat van de Zuid-Afrikaanse wijnbouw. Het ligt in een “buitenwijk” van Kaapstad. Dankzij de Atlantische Oceaan in het westen ontstaan er vochtige winden die de temperatuur omlaag houden én het regent er overvloedig in de winter. De klei in de grond houdt het vocht goed vast. Constantia is beroemd om zijn zoete wijnen, gemaakt van Muscat de Frontignan. Hij wordt overrijp geoogst. De wijngoederen van Constantia zijn Buitenverwachting, Constantia Uitsig, Groot Constantia, Klein Constantia en Steenberg.

STELLENBOSCH ligt 40 km ten oosten van Kaapstad. Er staat een universiteit waar wijnbouwers hun opleiding krijgen, een landbouwvakschool en het vinologisch instituut Nietvoorbij, hét centrum voor wijnresearch. Stellenbosch behoort landschappelijk tot de mooiste wijnstreken ter wereld. Het landschap is dermate afwisselend dat er ook veel verschillende groeicondities zijn in grond en klimaat. Waardoor veel verschillende druivenrassen er goed gedijen. Van Cap Classic

(afrikaanse champagne) tot pinotage, edelzoete Riesling en port.

Twee belangrijke coöperaties in Stellenbosch zijn Bergkelder en Stellenbosch Farmers Winery. Fleur du Cap is de bekendste van Bergkelder, Zonnebloem van SFW. Sinds een paar jaar is dit één bedrijf. Ze hebben ook eigen wijngaarden in beheer, zoals Bonheur, Alto, Drostdy-hof, Plaisir de Merle en Nederburg.

PAARL ligt weer ten noordoosten van Stellenbosch. Er doorheen loopt de bergrivier, die voor bevloeiing van de zanderige dalgronden zorgt. De Paarl heeft een mediterraan klimaat met hete, droge zomers en vochtige winters. Het ligt op dezelfde breedtegraad zuidelijk als Jerez noordelijk en heeft lang voornamelijk sherry en port stijl wijnen gemaakt.

Nu is er minder vraag naar sherry en wordt er op de lagere wijngaarden allerlei witte wijnen gemaakt en op de hogere hellingen rode. De KWV is in de stad Paarl gevestigd. Franschhoek is een ward in Stellenbosch waar de eerste hugenoten zich vestigden; niet in één dorp samengeklonterd, maar tussen de Nederlanders en de Duitsers. Het is een vallei met aan 3 kanten bergen. De namen van de diverse wijnhuizen klinken vaak nog Frans, bijvoorbeeld Plaisir de Merle, Carriére Estate, Mont Rochelle en la Motte.

 

Minder bekend zijn Robertson, Wellington, Klein Karoo ( bekend om zijn port-achtige wijn) Worchester, Durbanville, Swartland, Tulbach ( bekend om zijn sherry’s ) Olifants Rivier, Oranjerivier en Overberg.

 

Gebruikte boeken:

Drankenkennis Deel 1 – Wijnkennis voor het SVH Wijncertificaat

Wijn – André Dominé

New World of Wine from the Cape of Good Hope – Phyllis Hands & Dave Hughes