Alpenlanden
Zwitserland
GESCHIEDENIS
Zwitserland
is eigenlijk (bij normale
Nederlanders) niet zo bekend als wijnland. Er is geringe uitvoer, de
wijnbouw
is gering van omvang en de prijzen zijn relatief hoog. Maar ze zijn
zeker de
moeite waard!
De
wijndruif is via verschillende
routes in Zwitserland gekomen:
-
via Marseille en de
Rhône naar
het meer van Genève en Unter Wallis
-
van de Rhône door
het Doubsdal
naar de Bourgondische Poort en vandaar naar de Zwitserse kant van de
Jura en
naar de Boven–Rijn en het Bodenmeer
-
via Lombardije naar
Ticino en
daarvandaan via de San Bernardino naar het Graubündense Rijndal
-
vanuit het Aostadal via
de grote
St. Bernhardpas naar Wallis
Er
is weinig gedocumenteerd over de
Romeinse periode. Meer is bekend over Bourgondische monniken die in de 6e
eeuw het klooster in St. Maurice (nabij Aigle) stichtten en met de
verspreiding
van kloosters de wijnbouw verspreidden. De bloeitijd was in de
Middeleeuwen, er
stonden zelfs in Berner Obenland wijnstokken. Ondanks deze massale
productie
moest er wijn geïmporteerd worden uit de Elzas en Zuid-Baden om
aan de vraag te
voldoen. In de 19e eeuw kwamen er grote veranderingen.
Baden,
Württemberg en Beieren traden toe tot de Duitse douane-unie.
Daarmee verloren
de Zwitserse grenskantons een belangrijke afzetmarkt. De opening van de
Gotthard tunnel in 1882 maakte goedkope import vanuit Italië
mogelijk én
Zwitserland werd achtereenvolgens getroffen door de druifluis, valse
meeldauw
en meeldauw. Dit bracht het oppervlakte dat gebruikt werd voor wijnbouw
terug
van
THEORIE
De
Alpen en hun uitlopers bepalen
overal in Zwitserland de wijnbouw-omstandigheden. In de dalen van de
Voor-Alpen
en langs de meren groeien de meeste stokken op gletschermorenen. De
bergen
geven regenschaduw en dienen als windkanaal. Er ligt bij Visp een
wijngaard op
Verreweg
de belangrijkste druivensoort
in Zwitserland is de Gutedel; een van oorsprong Perzische druif. Hij
komt ook
in de Elzas en Duitsland voor en is in Zwitserland bekend als Gutedel,
Chasselas of Fendent. Goede tweede is de Pinot Noir. Een van de weinige
oorspronkelijke blauwe druiven uit de Valais is de Humagne Rouge.
Zwitserland
is in 3 wijngebieden te
verdelen:
1.
West-Zwitserland zijn de gebieden
ten westen van de noord-zuid lijn over Bern. Voornamelijk witte wijnen,
maar
ook zeer goede rode zoals de Dôle uit Sion
2.
Zuid- Zuidwest is de punt naar
Italië. Voornamelijk rode wijn, met name bekend om zijn Merlot
3.
Oost- Zuidwest ten oosten van de
noord-zuid lijn over Bern. Voornamelijk licht rode wijnen.
De
kalkgronden zorgen voor een delikaat
karakter. Vooral witte wijnen zijn fijn van smaak en boeket met een
natuurlijke
neiging tot mousseren.
Typische
wijnen uit Zwitserland zijn
-
de Dôle uit Valais/
Wallis
gemaakt van Pinot Noir en Gamay
-
Fendent van Chasselat,
dé wijn
bij kaasfondue
-
Vin de Glacier uit Valais
wordt
zeer jong op vaten van larixhout gelegd en hoog in de bergen aan de
rand van
gletschers opgeslagen. Men laat ze daar een paar jaar; de wijn wordt
zeer droog
en heeft een aparte, bittere afdronk
-
Oeuil de Pedrix,
rosé genaamd
naar de kleur van patrijze-ogen. Gemaakt van Pinot Noir uit
Neuchâtel.
Oostenrijk
GESCHIEDENIS
Het
is onduidelijk of de Kelten aan de
oevers van de Donau wijn verbouwden, wel staat vast dat ze wijn
waardeerden.
Het is wel zeker dat de Romeinen in hun provincie Pannonia superior
systematisch wijnbouw introduceerden sinds de 3e eeuw.
Garnizoens in
de provincies werden aangezet zelf de wijn te verbouwen voor hun
garnizoenen.
Karel de Grote legde met zijn selectie van de beste druivenrassen die
hij “Frankisch” noemde de basis voor
verdere
ontwikkeling. Wijnbouw kreeg een bepaalde economische waarde. Krems, de
wijnbouwstad, wordt voor het eerst vermeld in 995. Kloosters in
Oostenrijk en
Beieren waren allemaal agrarische bedrijven. Toen keizer Joseph II in
1784 het
schenkrecht van wijnlokalen regelde kreeg de wijnbouw weer een
stimulans. Er
werd een impuls gegeven voor serieuze kwaliteitswijnbouw. De druifluis
zorgde
voor de teelt van talrijke variëteiten, waaronder Zweigelt,
Blauburger,
Goldburger én het ontwikkelen van de “hoge cultuur”. Dit is het
hoger leiden
van de stokken en een hogere loofwand, waardoor bewerking in de bergen
beter
ging.
Het
glycol-schandaal van 1985 zorgde
voor nieuwe wetgeving én dat de massa-productie die ervoor
gaande was
veranderde in kwaliteitsproductie.
THEORIE
De
wijngebieden bevinden zich allen in
het oosten en zuid-oosten van Oostenrijk; een gebied met een
landklimaat. Er
zijn 6 gebieden te benoemen, van belang zijn er 4, namelijk:
-
Niederösterreich:
Wachau, Krems
en Langelois. Overwegend witte wijn, een beetje rood
-
Burgerland, ten
zuid-oosten van
Wenen, gelegen rond een ondiep steppemeer, de Neusiedlersee. Dit zorgt
voor een
speciaal microklimaat wat edele rot veroorzaakt
-
Steiermark, in het
zuid-oosten
van Oostenrijk is een versnipperd wijngebied. Voornamelijk witte wijn,
een
beetje rood
-
Wien, de omgeving van de
stad.
Bekend om zijn “heurige”, in feite een onrijpe, jonge wijn . Wordt
direct
vanuit het vat getapt met nog gist en zoet van onvergiste suikers.
Zuid-oost
Wien heeft krachtigere witte en rode wijnen.
Dé
nationale druif is de Grüner
Veltliner. Een kwart van de wijngaarden is ermee beplant. Daarnaast
zijn de
Müller-Thurgau, de Riesling, de Neuburger en de Bouvier veel
aangeplante
druiven. De Bouvier is een druif die vroeg rijpt en veel gebruikt wordt
voor
heurige. Blauwe druiven die je veel ziet in Oostenrijk zijn Zweigelt,
Blaufränkisch en Blauburgunder.
Gebruikte
boeken:
Drankenkennis
Deel 1 - Wijnkennis voor
het SVH Wijncertificaat
Wijn
van André Dominé