Laat alle bovenstaande films in gedachten even de revue passeren. Steven Spielberg is net als de Rolling Stones: hij heeft meer hits dan anderen oeuvre. De laatste jaren werden zijn films wel steeds zwaarmoediger (Schindler’s List, Saving Private Ryan, A.I.) maar ook kleine jongens worden groot en het is daarom logisch dat het wonderkind met de verbaasde blik uit ET plaatsmaakte voor een meer gerijpte regisseur, die begrijpt dat de rauwe werkelijkheid van het leven niet voortdurend op afstand kan worden gehouden. Toch blijft Spielberg vooral een buitengewoon getalenteerde filmmaker en visionair die het grote gebaar eerder opzoekt dan schuwt en zijn eigen, vaak verwonderde kijk op de wereld nadrukkelijk laat terugkomen in zijn films. Zo nadrukkelijk, dat ik bijvoorbeeld blij ben dat hij Lord of the Rings niet heeft geregisseerd. Maar ik geloof dat ik een beetje afdrijf.

 

The Terminal is de derde keer dat Tom Hanks en Steven Spielberg samenwerken en dat is te merken. Deze keer is de plaats van handeling de transit terminal van JFK Airport in New York. Hanks speelt Viktor Navorski, op reis van Krakozhia (een imaginair buurland van Rusland) naar New York. Tijdens zijn vlucht vindt er in zijn geboorteland een coup plaats, waardoor zijn paspoort en visum ongeldig worden en er geen vluchten meer worden uitgevoerd naar Krakozhia. Hij kan dus niet door de douane heen, maar hij kan ook niet terug. Hij wordt door beveiligingsbeambte Frank Dixon (Stanley Tucci) in de transit terminal toegelaten met een handje ‘meal vouchers’ en een telefoonkaart, en krijgt de verzekering dat het morgen allemaal wel zal zijn uitgezocht. Dat gebeurt echter niet en zo ontstaat de situatie dat Viktor in de terminal moet zien te overleven. Aanvankelijk doet hij dat met crackers en ketchup, later sluit hij een deal met iemand die vliegtuigmaaltijden rondrijdt. Ondertussen leert hij een werkbaar soort Engels (Aanvankelijk spreekt hij weinig meer Engels dan ‘yes’, maar gaandeweg kan hij zich beter verstaanbaar maken en begrijpt hij de mensen om hem heen. Het accent blijft zwaar, maar Hanks doet het met ogenschijnlijk gemak – vele anderen zijn hem voorgegaan en faalden hopeloos.) en wordt hij verliefd op een mooie stewardess. Iemand van de afdeling bagage organiseert poker-avondjes waarbij om gevonden voorwerpen wordt gespeeld en de schoonmaker, een Indiër die – hoe kan het ook anders – Gupta heet, blijkt een duister geheim te bewaren. Aan het eind van de film hebben we Viktor leren kennen als een eerlijke man en toegewijde zoon, die zich kan handhaven zonder zijn optimisme en vertrouwen te verliezen.

 

Klinkt als een film zonder plot? Klopt. Er IS geen plot (“man zit om bureaucratische redenen vast op terminal”, daarmee ben je er wel zo’n beetje) maar er is wel een verhaal, en Spielberg neemt de tijd om het te vertellen. Hij vertelt het met mooi verborgen tekstuele grappen en visuele humor, op een adembenemend ‘echte’ set: alles is speciaal voor deze film gebouwd (je kunt geen speelfilm opnemen in een echte terminal, zeker niet in het huidige, paranoïde Amerika) en er zijn geen digitale effecten. De acteurs vinden een mooi evenwicht tussen komedie en drama, met een glansrol voor Hanks. Wie op zoek is naar een lekker onbezorgde avond kan bijna geen betere keuze maken dan The Terminal. Je hebt er je hersens niet bij nodig, maar het is wel een heerlijk luchtige ‘feel good movie’, met groot vakmanschap gemaakt.