Russian
Ark
| Titel |
Recensies |
| Russian Ark |
Productie 2002
Categorie Ambitieuze pretenties, pretentieuze ambities Met Sergei Dreiden en 2000 andere acteurs |
 (techniek)  (amusement) |
Russian Ark vertelt, aan de hand van
geïsoleerde fragmenten, het verhaal van ruim 300 jaar Russische
geschiedenis. Rusland, dat zich zo graag bij Europa wilde aansluiten en
het elitaire Europa, dat zo weinig van Rusland wilde weten. Het verhaal
speelt zich af in een soort droomtijd, waarbij het wereldberoemde
museum Hermitage in St. Petersburg als decor, ik zou zelfs zeggen, als
één van de hoofdpersonen dient. Tijdens een
wandeling door het museum zien we in beeld de ‘Markies’, een Franse
edelman die zich laatdunkend uitlaat over Russische kunstuitingen,
terwijl vanachter de camera een ietwat somber gestemde Rus op zijn
beurt commentaar levert op de hautaine houding van ‘Europa’. Het is niet altijd even duidelijk wat we zien. Soms gaat het over de historische figuren die als wilde schietspoelen in en uit beeld lopen, soms gaat het over de tentoongestelde kunst zelf, soms over het gebouw, soms over abstractere zaken. Het verband tussen het één en het ander is vaak ver te zoeken en dat werkt soms afstand tussen toeschouwer en film in de hand. Daarbij gebeurt er eigenlijk niet zo veel en dat maakt het af en toe moeilijk om ‘er bij’ te blijven. Het enige dat meteen opvalt, is dat de camera constant in beweging is. Elke scène loopt vloeiend over in de volgende, tot aan het laatste beeld, dat overduidelijk digitaal is toegevoegd. Het is dan wel duidelijk waarom deze film Russian Ark heet: het museum wordt gepresenteerd als de Ark die drie eeuwen cultuur moet laten voortbestaan in deze woelige tijden. Als de cultuur ten onder gaat, gaat de mensheid zelf ten onder. Bij deze film ontkom je er niet aan ook de technische aspecten van het filmmaken te belichten, omdat die zo bijzonder zijn. De film is namelijk in één lang shot opgenomen, van begin tot eind, zonder onderbreking, zonder montage. Dit is mogelijk gemaakt door nieuwe digitale opslag-technieken en het loslaten van het oude medium ‘film’ als een lange strook celluloid met een lichtgevoelige laag. Aan die ‘oude’ filmrollen zit een natuurlijke grens wat lengte betreft, immers, hoe langer de rol, des te groter de spoel. Die grens is er nu dus niet meer en dat maakt het mogelijk om een film van 87 minuten speeltijd (exclusief aftiteling) in één ononderbroken shot te filmen. Maar je hebt meer nodig om dat te bereiken: een cameraman met uithoudingsvermogen, een ongelofelijk gedetailleerde planning, acteurs die allemaal op het juiste moment hun tekst kennen... er mag helemaal niets fout gaan gedurende de opname, of je moet overnieuw beginnen. Tijdens de opnames voor Russian Ark ging het drie keer fout binnen twintig minuten. Accu’s hadden een kritische lading bereikt, het daglicht begon af te nemen… de vierde take MOEST goed zijn, of het hele project was ten onder gegaan. Ten slotte wilde de directie van Hermitage wel meewerken, maar ze wilden het museum slechts voor één dag afstaan. In die tijd moesten decors worden opgebouwd, bijna 2000 acteurs worden voorzien van kleding en make up en belichting (onzichtbaar) worden opgesteld, en dat over bijna anderhalve kilometer lengte. Er waren niet minder dan 22 assistent-regisseurs ingehuurd om de acteurs op tijd in beeld te krijgen. Aan de opname ging zeven maanden repetitie vooraf, en vier jaar voorbereiding. Petje af voor de technische realisatie van dit project. Onvoorstelbaar ambitieus en perfect uitgewerkt, een absolute noviteit op filmgebied en het lijkt ook wel op een gevaarlijke trapeze-act in het circus: je houdt je adem in om te zien of de salto mortale zal lukken. Wees gerust, hij is gelukt. In technisch opzicht. Na het zien van een film als deze blijkt maar weer eens hoe waardevol montage is: met montage kun je een complexe verhaallijn vertellen, uitgesmeerd over meerdere locaties en groepen mensen. Dat is bij deze film natuurlijk niet mogelijk en hoewel ik het verschrikkelijk knap vind, wordt het op den duur toch een beetje saai. Het heeft iets van een tocht door de Hermitage waarbij er voortdurend mensen voor de beelden en schilderijen staan. Dan kun je beter naar de website van het museum gaan, waar een meer dan uitstekende tour voor handen is www.hermitagemuseum.org. |
|
Russian Ark is een film die in
één take is opgenomen, zonder 'cuts' en/of edits. De
regiseur heeft dit al veel langer willen doen en nu is 'm dat gelukt.
De film speelt zich af in een groot gebouw met veel kunstwerken en er
wordt Russisch gesproken. Hermitage in St. Petersburg denk je dan
meteen! Een in het zwart geklede man, die niet wordt voorgesteld begint, tegen de camera te praten en de camera dient hem van repliek... Een lange verkenning door de Hermitage begint en zal 90 minuten duren. Een intrigerend beeld van het grootse museum, maar gaat het daar wel over? In sommige kamers lijkt wel een heel andere tijd te heersen en niet duidelijk wordt wat er allemaal gebeurt en wordt bedoelt. Helaas is mijn kennis van de Russische geschiedenis erg minimaal (en gebaseerd op 'In Europa' van Geert Mak...), maar dat het beelden lijken uit de geschiedenis van het Hermitage komt langzaam als idee boven.Vaag komen de herinneringen aan die honderden jaren geschiedenis van het gebouw naar boven. en de beelden beginnen op een plaats te vallen. Makkelijk is het allemaal niet, maar heel erg intrigerend, vooral omdat de film wordt aangekondigd als zijnde gemaakt in één 'take' en je onbewust gaat zitten wachten op de in alle films zo bekende 'knip' die maar niet komt. Afgezien van het technische hoogstandje is de film zeer goed te pruimen als je tenminste iets weet van Rusland en je bereid bent je open te stellen voor wat filosofisch denkwerk. [BB] |